Ο Θόδωρος, ένας φιλήσυχος οικογενειάρχης, έχει απογοητευθεί και πικραθεί από τα εμφύλια πάθη που ταλανίζουν τη χώρα, ενώ ακόμα είναι νωπές οι μνήμες από την σκληρή τυραννική κατοχή των Γερμανών. Μια μέρα, βλέπει στον ύπνο του πως οι Γερμανοί… ξανάρχονται και μαζί τους ο εφιάλτης που βιώσανε οι Έλληνες. Ξυπνώντας ανακουφίζεται, αλλά δείχνει και την πίκρα του για τον νέο εφιάλτη που ζει η χώρα με τον εμφύλιο σπαραγμό.
Λίγο πριν το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, στα 1948, γίνεται εκκένωση των παραμεθορίων χωριών, για να διευκολυνθούν οι κινήσεις του Εθνικού Στρατού και των ανταρτών. Ένας σαραντάρης χωρικός, ο Μαργαρίτης (Θύμιος Καρακατσάνης), αναγκάζεται όπως πολλοί άλλοι να εγκαταλείψει το σπίτι του και να κατεβεί μαζί με τα δύο παιδιά του στη Θεσσαλονίκη. Εγκαθίσταται σε ένα από τα επιταγμένα, για το σκοπό αυτό, κτίρια της πόλης, το Καραβάν Σαράι. Στο μέρος αυτό, οι πρόσφυγες ζουν κάτω από εξαιρετικά άθλιες συνθήκες και καταφεύγουν σε πάσης φύσεως ατιμίες και μπαγαποντιές. Ο Μαργαρίτης προσπαθεί να παραμείνει αμέτοχος στα ανείπωτα δράματα που εκτυλίσσονται γύρω του, με μεγάλο ψυχικό κόστος. Ο γιος του γίνεται εργάτης και μένει στην πόλη, ενώ η κόρη του καταφεύγει στην εύκολη λύση της πορνείας. Ο ίδιος θα επιστρέψει στο ερειπωμένο χωριό του.
Το 1949, τρίτη και τελευταία χρονιά του Εμφυλίου πολέμου, ο Βλάσης και ο Ανέστης, δυο νεαρά αδέρφια, πολεμούν στα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας σε αντίπαλα στρατόπεδα.
Η ταινία γυρίστηκε από τον Δ.Σ.Ε. (Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας) το 1948. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στον Γράμμο και το Βίτσι, περιοχή στην οποία ο ΔΣΕ είχε υπό τον έλεγχό του κατά το μεγαλύτερο μέρος του Εμφυλίου Πολέμου (την αποκαλούμενη απ' αυτόν, «Ελεύθερη Ελλάδα») και στις προσκείμενες κομμουνιστικές χώρες, Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία. Προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Ουγγαρία και στην συνέχεια στις υπόλοιπες χώρες-μέλη του «κομμουνιστικού Παραδείσου». Η αρχική ταινία που θεωρούνταν χαμένη για πολλά χρόνια, εντοπίστηκε στην Ουγγαρία, πριν μερικά χρόνια. Το αντικείμενο της ταινίας, είναι το «Παιδομάζωμα» (ή «Παιδοσώσιμο» όπως το αποκαλεί το ΚΚΕ).
